Δυστυχώς η πανδημία άνοιξε πολλαπλές πληγές στο κοινωνικό σώμα. Ιδίως σε οικονομικό επίπεδο, μπορεί μεν αρκετοί εξ ημών να μείναμε προστατευμένοι και μάλιστα να συνεχίσαμε, έστω και με δυσκολίες, να εργαζόμαστε (λ.χ. συνέχιση της εκπαιδευτικής διαδικασίας εξ αποστάσεως)ꞏ αυτό, όμως, δεν ίσχυσε για όλους. Ένας σημαντικός αριθμός εργαζομένων και αυτοαπασχολούμενων είτε έχασε τη δουλειά του είτε αναγκάστηκε να αποδεχθεί διάφορες μορφές μερικής ή εκ περιτροπής απασχόλησης, που εξασφαλίζουν πενιχρό εισόδημα. Είναι προφανές δε ότι το πρόβλημα έχει παγκόσμιες διαστάσεις. Σε διάφορες χώρες της Αφρικής, της Ασίας και της Λατ. Αμερικής πρόσφατα στοιχεία δείχνουν σοβαρή επιδείνωση της φτώχειας. Ουρές για συσσίτια έχουμε και σε ευρωπαϊκές χώρες.
Στη χώρα μας, μετά το πέρας της πανδημίας, η αποτελεσματική αντιμετώπιση των νέων –αλλά και των παλαιών– ανισοτήτων θα πρέπει να διέλθει μέσα από ένα νέο αναπτυξιακό μοντέλο, που θα βασιστεί στους πόρους του νέου ΕΣΠΑ και του Ταμείου Ανάκαμψης. Το μοντέλο αυτό θα πρέπει να είναι όσο πιο συμπεριληπτικό (inclusive) γίνεται, να καταλαμβάνει δηλαδή όσο το δυνατόν περισσότερες πληθυσμιακές ομάδες και προφανώς να μην υπηρετεί αντιλήψεις κλειστής διανομής του πλούτου. Μόνον έτσι θα μπορέσουμε να επιτύχουμε μία ταχεία, βιώσιμη και, προπάντων, δίκαιη ανάπτυξη.
Η νέα συμπεριληπτική εποχή θα πρέπει να ξεκινήσει μέσα στο 2021, με την άμεση εφαρμογή μιας σειράς μεταρρυθμίσεων ευρέος φάσματος στο πλαίσιο του νέου αναπτυξιακού μοντέλου (με άμεσες παρεμβάσεις λ.χ. στον πολύπαθο χώρο της δικαιοσύνης, κοκ). Η χώρα μας έχει μία μεγάλη ευκαιρία αλλαγής νοοτροπιών δεκαετιών. Ας ελπίσουμε ότι αυτή τη φορά δεν θα την αφήσουμε να πάει χαμένη, τόσο ως πολιτικό σύστημα όσο και ως κοινωνία.
*Δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Συνήγορος, τ. 142/2020, σ. 20.
