Είμαστε, δυστυχώς, δικομανείς*

O Αντώνης Καραμπατζός, επίκουρος καθηγητής Αστικού Δικαίου στη Νομική Σχολή Αθηνών, ανήκει σε μία ελπιδοφόρα νέα γενιά πανεπιστημιακών δασκάλων. Όχι μόνο γιατί διαθέτει ένα πανίσχυρο οπλοστάσιο γνώσεων, αλλά κυρίως διότι η εσωτερική του καλλιέργεια του προσδίδει αληθινή ευαισθησία και απλότητα, στοιχεία μιας καλής καρδιάς.

Πανεπιστημιακή κοινότητα και αμφίδρομος σεβασμός

Αμέσως μετά την ορκωμοσία μου στη Νομική Αθηνών ανεχώρησα για το γερμανικό Πανεπιστήμιο του Tübingen, προκειμένου να συνεχίσω εκεί τις νομικές μου σπουδές σε μεταπτυχιακό πλέον επίπεδο. Από τους δασκάλους μου στην Αθήνα γνώριζα πολύ καλά ότι επρόκειτο για μία κορυφαία νομική σχολή, με μακρά παράδοση και σπουδαίους νομομαθείς.

Η δυναμική των αντιθέσεων το ιστορικό-φιλοσοφικό πλαίσιο

Ο οξύνους πολιτικός φιλόσοφος Νικόλα Μακιαβέλλι παρατηρούσε ότι ο διαγκωνισμός για την εξουσία μεταξύ ισχυρών πολιτικών παρατάξεων συνεισφέρει στην πρόοδο μιας πολιτείας, καλλιεργώντας έναν επωφελή για το κοινωνικό σύνολο ανταγωνισμό θέσεων και πράξεων, ακόμη και αν αυτός αποκτά ενίοτε έντονα χαρακτηριστικά. Στο έργο του Discorsi sopra la prima deca di Tito Livio («Λόγοι για τα πρώτα δέκα βιβλία του Τίτου Λίβιου»), ο Μακιαβέλλι αναφέρεται συγκεκριμένα στο παράδειγμα της Ρώμης

Η λειτουργική αναπλήρωση των θεσμών

Τον τελευταίο καιρό επανήλθε στο προσκήνιο της επικαιρότητας ο περίφημος θεσμός της προσωρινής κράτησης (ή «προφυλάκισης»). Αφορμή στάθηκε η δημοσίευση σχετικών στατιστικών στοιχείων, από τα οποία προκύπτει ότι στη χώρα μας ο χρόνος προσωρινής κράτησης είναι πλέον υπερδιπλάσιος του ευρωπαϊκού μέσου όρου, ενώ ένας στους τέσσερις κρατούμενους στις ελληνικές φυλακές είναι προσωρινά κρατούμενος, δηλαδή κρατούμενος που δεν έχουν ακόμη καν δικασθεί.

Ορθολογική πολιτική κατά της φτώχιας

Στο τελευταίο τεύχος του «Βήματος Ιδεών» δημοσιεύθηκε ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον αφιέρωμα για την φτώχεια και τις πάσης φύσεως κοινωνικο-πολιτικές ανισότητες, το οποίο προσέγγισε τα δύο αλληλένδετα αυτά ζητήματα με επιστημονικό πνεύμα και χωρίς ρητορικές υπερβολές. Εκείνο ίσως που εκπλήσσει είναι ότι μέσα από την έρευνα αυτή ανεφάνησαν γενικότερα οι βασικές παθογένειες της χώρας μας, ενώ οι προταθείσες λύσεις φαίνεται να συγκροτούν μία καθολική πολιτική πρόταση, η οποία θα πρέπει να μάς απασχολήσει σοβαρά.  

Η δύναμη της πολιτικής

Οι σκέψεις που ακολουθούν συνιστούν καθαρά αντικειμενικοποιημένες κρίσεις και σε καμία περίπτωση τοποθέτηση απέναντι σε παλαιά ή σύγχρονα ιστορικά γεγονότα.

Το 335 π.Χ. κι ενώ ο M. Αλέξανδρος, μετά τη νίκη του επί των Ιλλυριών, ετοιμαζόταν να εκστρατεύσει στη Μικρά Ασία, η Θήβα αποφάσισε να αποχωρήσει από την Κορινθιακή Συμμαχία και να επιδιώξει την ανατροπή του «δικτάτορα της Ελλάδας» και την απελευθέρωση των Ελλήνων από την κηδεμονία του.